39. AMERICA LATINA. HONDERD JAAR EENZAAMHEID

De Colombiaanse schrijver Gabriel Garcia Márquez (rechts) is zijn leven lang bevriend gebleven met de Cubaanse dictator Fidel Castro. Een merkwaardige en absurde vriendschap als je beseft dat Castro er niet tegenop zag dichters en schrijven die kritisch over hem schreven gevangen te zetten of te verbannen. Een absurde vriendschap die verwant is aan de absurditeit van de geschiedenis van Colombia die Marquez zo virtuoos beschrijft in zijn boek 'Honderd Jaar Eenzaamheid'. Merkwaardig is dan weer dat hij zijn invloed op Castro uitoefende om politieke gevangenen vrij te krijgen. Zo kwam bijvoorbeeld de vakbondsman Reinol Gonzalez, een vroegere medestander van Castro die zich later verzette tegen zijn dictatuur, dankzij Marquez vrij.

Het weerzien met Alvaro en Martha is alsof we nooit weg geweest zijn. Na ons vertrek uit Colombia zijn beiden naar New York vertrokken alwaar Alvaro sociale psychologie heeft gestudeerd. Na de afsluiting van zijn studie had hij nog geld van de beurs over. Die mocht hij in Madrid besteden. 

Ze hebben sinds ruim een jaar een dochter. Martha is speciaal voor de bevalling teruggegaan naar Colombia. Een bevalling in een ziekenhuis in New York, zonder haar vertrouwde omgeving zag ze niet zitten. Nu is ze samen met Lorena meegekomen naar Madrid. 

In Madrid volgt Alvaro colleges Spaanstalige litteratuur. Ze bespreken er onder andere het pas verschenen boek 'Honderd Jaar Eenzaamheid'  van de Colombiaanse schrijver Gabriel Garcia Marquez. Aangezien ik het boek net gelezen heb, hebben we een aanknopingspunt voor uitgebreide gesprekken over Colombia. 

Ik deel het enthousiasme van Alvaro. Zelden heb ik een boek gelezen waar fantasie en werkelijkheid zo boeiend en gemakkelijk in elkaar overgaan. Generaties van de familie Buendia in het afgelegen stadje Macondo beleven de meest werkelijke en onwerkelijke avonturen, echte avonturen van liefde en dood maar ook vreemde zaken als de ontdekking van de natuurwetten. De stamvader van de familie Buendia ontdekt bijvoorbeeld dat de wereld rond is en van wie weet nog groter belang voor de toekomst van het stadje, hoe je ijs kunt maken. 

Marquez beschrijft het lot van Colombia, verloren in de tijd tussen vele culturen, eenzaam en alleen achtergebleven nadat de Spaanse heersers verdreven waren door de grote bevrijder Simon Bolivar. Wat achterbleef was een land met oude pre-Colombiaanse culturen waaronder ook nog in het woud levende indianenstammen, een dominante blanke cultuur van Spaanse afstammelingen met aan de kusten nakomelingen van de zwarte slaven uit Afrika. Maak daar maar eens een land van. 

Dan was de geboorte van de Republiek der Nederlanden een stuk eenvoudiger. Nadat de Spanjaarden verdreven waren, bleef een land achter met dominante protestanten en onderworpen katholieken maar hoe dan ook, ze spraken dezelfde taal en deelden dezelfde geschiedenis.

Colombia daarentegen heeft meer weg van de vreemde wereld van Alice in Wonderland, een wereld afgezonderd van de echte wereld. Het staat met een been in de moderne wereld en met het andere been in een oude wereld met verschillende bijgeloven en geschiedenissen. 

Geen wonder dat in het land een zekere chaos en verwarring heerst. De tegenstellingen tussen de nieuwe steden en het oude uitgestrekte platteland, tussen de verschillende culturen en rassen, de elite en het volk enz. maakt dat je een gevoel van vervreemding en absurditeit krijgt, alsof Colombia ergens in de ruimte op een eigen planeet bestaat, afgezonderd van de rest van de wereld en toch ook weer niet. Dat geeft een permanent gevoel van eenzaamheid, verlaten te zijn van god en alleman.

De Mexicaanse schrijver, dichter en essayist Octavio Paz schreef niet ook toevallig nog voor 'Honderd Jaar Eenzaamheid'  het boek ‘Het Labyrint van de Eenzaamheid’. Ook Mexico is ontstaan uit een mengelmoes van oude Indiaanse culturen waaronder sommigen die behoorlijk ontwikkeld waren als die van de Azteken en van de Maya’s. Daarover heen legden de Spaanse veroveraars net als in Colombia bijna letterlijk hun cultuur. Ze vernietigden piramides van Azteken om met de stenen kathedralen te bouwen.  

Net als Marquez stelt Paz zich de vraag wie de Mexicanen nu eigenlijk zijn? Ze zijn afstammelingen van culturen uit de oude pre-Colombiaanse wereld, de wereld van voor Columbus maar ook van de blanke Spanjaarden die het Christendom hebben verspreid als de enig geldende waarheid. 

Is het een wonder dat er aan het begin van de twintigste eeuw net als in Colombia het tot een burgeroorlog komt tussen de nog in hun eeuwenlange traditie levende kleine indiaanse boeren op het platteland en de blanke plantage eigenaren, tussen wat heet de conservatieven en de liberalen, tussen democraten en aristocraten? 

Blijkbaar kan het niet anders dan dat de geboorte van een nieuw land gepaard gaat met heftige tegenstellingen en onderlinge oorlogen. We vragen ons af of en wanneer dat ooit afgelopen zal zijn. 

 

VOER VOOR POLITICOLOGEN 35. OMTZIGT EN YESILGÖZ STEKEN HUN POLITIEKE NEK UIT

 

Een ernstige tekortkoming van de PVV is het gebrek aan partijvorming. De PVV moet zich ombouwen en omscholen tot een normale democratische politieke vereniging met meer leden dan Wilders alleen. " Op een ander vlak vind ik de PVV een grotere bedreiging van de democratie. Het is eigenlijk geen partij. Het is geen ledenorganisatie, maar een eenmanszaak. Dat zou verboden moeten zijn. Er zou een wet moeten zijn die eist dat partijen ledenorganisaties zijn." , aldus de Belgische socioloog Mark Elchardus in een interview in het Financieel Dagblad. De Tweede Kamer heeft dit probleem verslonst. Blijkbaar vonden ze het politiek te moeilijk om het aan te pakken.

De formatie van een rechtse regering met Wilders verloopt moeizaam. Je kan daar spottend over doen zoals sommigen doen maar het is een hels karwei om de partij van Wilders te betrekken bij regeringsverantwoordelijkheid en macht. 

Velen vinden dat verloren moeite want Wilders deugt niet. Hij zou geen democraat zijn terwijl hij toch al lang in het parlement zit.  Sommigen noemen hem zelfs een fascist, een scheldwoord dat nergens op slaat. Het getuigt van weinig politiek inzicht. 

Wilders is een rebel die met zijn grote en soms onfatsoenlijke mond een plek wil aan de tafel van de politieke macht en het bestuur van het land wil veroveren. Nu het moment daar gekomen is om die plek op te eisen, erkent hij zijn verantwoordelijkheid en trekt een aantal omstreden opvattingen in om compromissen met de andere onderhandelende partijen mogelijk te maken. 

Omtzigt gebruikt dit en steekt zijn nek uit om de komst van Wilders in de regering politiek mogelijk te maken. Hij dicteert met zijn partij en zijn 20 zetels de randvoorwaarden waaronder Wilders mee mag doen aan de regering. Tot nu toe heeft hij dat met veel tactisch en inhoudelijk inzicht gedaan.

Omtzigt steekt zijn nek uit waar andere partijen dat niet kunnen of durven. Hij doet dat omdat hij beseft dat nu de gelegenheid is om de kloof tussen Wilders’ partij en de andere rechtse partijen te dichten. Ook PVV stemmers moeten weer kunnen vertrouwen in de democratische veer- en bestuurskracht van ons land.

Waar dit gebrek aan politieke veerkracht en inzicht toe leidt, zien we in Vlaanderen waar het cordon sanitair driegt te bezwijken onder de massieve toeloop van keizers naar Vlaams Belang waardoor zelfs gematigd en centrum rechts dreigen te worden weggedrukt. De polarisatie is alleen maar toegenomen en zou wel eens een bedreiging kunnen worden voor de politieke stabiliteit van Vlaanderen.

Het is daarom ook verstandig geweest van Yesilgöz dat ook zij haar politieke nek heeft uitgestoken door een opening naar Wilders’ partij te maken. Daarmee draagt de VVD bij aan een vernieuwing van de politieke agenda, deze keer een rechtse agenda. De VVD staat niet langer met de rug naar de PVV stemmers. 

 

HET MYSTERIE VAN HET LIJDEN

 

petrus nelissen, 'Het Mysterie van het Lijden', Beeld van hout, doek en spijkers. (75x23 cm)

VOER VOOR POLITICOLOGEN 34. DRAMAPARTIJ 66

 

Jette doet een oproep aan NSC om niet met de PVV in zee te gaan want dat is onnederlands, aldus de D66 partijleider op het partijcongres van zaterdag 7 april.

Hoe ver kun je als partij zakken? Omtzigt had gelijk met zijn commentaar, laten ze nadenken wat ze voor Nederland en de Nederlanders kunnen betekenen in plaats van andere partijen de maat te nemen.

Sinds wanneer weet een politieke partij wat wel en wat niet Nederlands is? Had nou net niet een commissie van D66 zelf laten weten dat de betweterige opstelling van de partij tot het dramatische zetelverlies bij de Tweede Kamer verkiezingen van november vorig jaar heeft geleid? Nu blijkt dat betweterigheid en hardleersheid zijn, ze komen samen en zijn maar moeilijk weg te krijgen.

Voor een partij die in zijn vaandel democratie heeft staan, ooit stond de verkozen burgemeester in hun programma, is de oproep biutengewoon merkwaardig. De Democraten 66 roepen een politieke partij op om de grootste partij in de Tweede Kamer te negeren. 

Als je als oppositiepartij blijft steken in afbakenen wie wel en wie niet Nederlands is en met wie je wel of niet mag samenwerken, dan zal het niet tot echte politieke oppositie komen tegen “de rechtse regering”

Als oppositiepartij zou ze met goede ideeën moeten komen dan zou het rechtse kabinet samen met D66 wel eens een zegen kunnen worden voor de partij en wie weet voor het land. 

STILLEVEN NO.2

 

petrus nelissen, Stilleven No. 2 , olieverf op doek, (60x60 cm)

Zeer gewaardeerde kunstkenners,

 

Van de week heb ik 3 nieuwe olieverfschilderijen in de serie Stillevens gepubliceerd. Ze ploepen als vanzelf op in mijn hoofd en dan is er geen houden meer aan. Ik heb het ene nog niet af of het volgende doemt alweer op. Inspiratie is een genade van de Heilige Geest en die krijg je geheel gratis voor niks. 

 

De Stillevens zijn gebaseerd op de vier fundamenten van de schilderkunst: compositie, kleur, ruimte en expressie. Meer kan ik er niet van maken.

 

Het zal de ervaren kunstkijkers, kenners en deskundigen meteen opvallen dat de gebruikte kleuren alles te maken hebben met de schilderijen van onze schilderkunstige grootmeester Piet Mondriaan.

 

Voor de Spaanse schilder Dali mag hij dan een Grote Nul zijn voor mij zijn de sobere, kleurrijke schilderijen van Mondriaan een bron van inspiratie.

 

Een andere schilderkunstige bron van inspiratie zijn de gevoelige stillevens van de Italiaanse schilder Giorgio Morandi. Niet verwonderlijk, Italië is net als Nederland schilderkunstig een groot land.

 

Met kleurrijke groeten,

 

Petrus

Brief aan de abonnees van mijn Wekelijkse Nieuwsbrief 

38. AMERICA LATINA. HET SPAANSE STRAND

 

Zo ziet verveling van twee jonge mannen in het binnenland van Spanje eruit.

Ik weet niet of dit het moment is om me verder te bezinnen op de plaats van Spanje in de wereld maar het land neemt nog steeds een onbelangrijke plaats in de wereld in. Generaal Franco, die met hulp van Hitler en andere fascistische krachten de burgeroorlog tegen de Republikeinen in 1939 met de val van Barcelona heeft gewonnen, is nog altijd aan de macht. 

Vergeleken met het Europa van boven de Pyreneeën is Spanje bevroren in de tijd. Natuurlijk, er rijden auto’s rond, er is telefoon en radio maar de sociale, politieke en economische verhoudingen zijn gestold in de tijd van voor de Tweede Wereldoorlog. De Roomse kerk is er nog machtig. Behalve het toerisme. Dat verandert de badplaatsen tot kleine enclaves van pseudo-modern Europees leven. 

Ik heb dat gemerkt tijdens onze eerste vlieg-kampeervakantie in 1968  naar Calella, een klein dorpje aan de kust onder Barcelona. Het was de goedkoopste strandvakantie die we konden vinden. Tijdens die twee weken ontdekten we dat strandvakanties niks voor ons zijn. Het is sowieso slecht voor mijn gevoelige blanke huid. Ik verbrand bij het kleinste straaltje zon. Insmeren helpt maar even. Maar het is ook geestdodend. Je ligt daar maar nutteloos in het zand als een stuk vlees te roosteren in de zon.

Hoe zo een dag door te komen? In de ochtend gaan we zwemmen met daarna zonnen onder een badlaken tot aan de koffie in de strandbar om ongeveer half elf. Na de koffie nog even zwemmen en drogen op het strand.  Dan terug naar de camping om bij de tent, een zogenaamde shelter, te eten. Onderweg doen we in het dorp inkopen.

Na het eten in de schaduw van de bomen op de camping lezen en nog eens lezen tot het heetst van de dag voorbij is. Dan terug naar het strand om even te zwemmen, te drogen en een biertje te drinken aan de dezelfde strandbar. Tegen zonsondergang gaan we terug naar de tent om ons klaar te maken voor het avondeten in een van de kleine, bescheiden en goedkope restaurantjes in het dorp. 

Om de saaie strandweek te breken, boeken we bij een reisbureau een uitstap naar Barcelona met als hoogtepunt een potje stierenvechten. We wilden ook dat wel eens zien. Daar zaten we dan helemaal boven aan in de immens grote arena naar kleine poppetjes te kijken die een schouwspel opvoerden waar we, zo ontdekten we, niks mee hebben.

De terugreis werd verknald door een gids die aan de lopende band onbenullige wetenswaardigheden met jaartallen opsierde. Allemaal bedoeld om de verveling te verdrijven. Ik had net zo lief in stilte naar buiten gestaard.

Daarna besloten we eens een kijkje te gaan nemen in het binnenland.  We namen de trein naar een willekeurig stadje Sils geheten. Het ligt niet al te ver van de kust, zodat we in een dag op en neer kunnen. Dat werd een faliekante mislukking. We kwamen op het uur van de siësta aan. Het hele stadje lag plat. Er zat niets anders op dan na even rond gelopen te hebben, in de schaduw te schuilen voor de hitte tot de trein ons terug zou brengen. Dit was onze eerste en laatste strandvakantie.

KENNIS MAAKT CARICE VAN HOUTEN BANG

Je kunt geen krant openslaan of geen TV programma kijken of er wordt je angst aangejaagd met kans op kanker vanwege een of andere bedreigende stof in de lucht, in kippeneieren of tuingroente. De schuldigen is de industrie want die maken onnatuurlijke stoffen en wat onnatuurlijk is, is gevaarlijk.

Gekker nog, wat natuurlijk is, zoals bijvoorbeeld CO2 (koolstof dioxide), wordt tegenwoordig vervuilend genoemd terwijl dit een onmisbaar gas is voor alle leven op aarde. Tuinders gebruiken het om hun kassen planten vlugger te laten groeien. Maar omdat het ook een broeikasgas is, wat effect zou hebben op ons klimaat, zijn er onverlaten die het gas vervuilend noemen.

Hoe belangrijk CO2 is, blijkt uit een onderzoek van de NASA dat de aarde sinds 1982 groener is geworden ( Carbon Dioxide Fertilization Greening Earth, Study Finds). Sinds de hoeveelheid CO2 toeneemt en dat is nog steeds het geval ondanks al het gedoe over de energietransitie, wordt de aarde alleen maar meer groener. Het broeikasgas werkt dus als het gaat om het leven op aarde te vergroenen. 

We zullen moeten kiezen wat het beste is voor de aarde. Verdere vergroening toelaten door CO2 uitstoot of klimaatverandering tegen te gaan door CO2 uit de atmosfeer te halen. Wat mij betreft het eerste. Het tweede verband dat tussen CO2 uitstoot en klimaatverandering is nog niet geheel uitgeklaard.

Door de zeer nauwkeurige metingen in combinatie met kansberekening worden door wetenschappers steeds meer bedreigende stoffen gevonden die oorzaak zouden kunnen zijn van een of andere ziekte. 

Eigenlijk is het de bedoeling dat die kennis je geruster maakt, maar dat is al lang niet meer het geval meer.  Kennis verontrust meer en meer. Wetenschapsjournalist en chemicus Simon Rozendaal geeft daar aardige voorbeelden van.

Het eerste voorbeeld gaat over PFAS ,de veel genoemde stof die wel eens kanker zou kunnen veroorzaken. Maar er zit bijna geen PFAS in het milieu. Het gaat om een zo kleine percentage , zeven nullen achter de komma en dat is dus zo goed als nul.

“Dit is het niemandsland tussen iets en niets, waar spoken dwalen. Weldenkende mesen horen daar hun schouders over op te halen, maar omdat we het kunnen meten (tot wel eendeeltje per triljoen, dat is een cijfer mer 12 nullen achter de komma), menen we dat het een ernstig probleem is. Dat is niet zo. PFAS is nauwelijks toxisch en er zijn belangrijkere problemen in de samenleving.”

Een mooi voorbeeld is actrice Carice van Houten, de activiste die op het wegdek van de A12 gaat zitten om ons van fossiel af te krijgen. “Zij heeft haar plasje naar een laboratorium gestuurd om te kijken hoeveel er van het ‘landbouwgif’ glyfosaat in zat, voor de actie ‘Nationale Piskijker’. Er zat 1,08 nanogram glyfosaat in een liter van Houten-urine. Dat is 0,000 000 000 1 procent van deze eveneens niet erg toxische substantie.” ( Simon Roozendaal,  ‘De revolutie in het meten maakt ons doodsbang’, in EW van 6 april 2024, blz. 77)

Ik ben bang dat zijn verhaal de mensen niet zal gerust stellen. Kranten en TV brengen liever de sensatie van het gevaar en zijn bereid om daarvoor te overdrijven. Veel mensen kunnen het probleem niet vatten en redeneren waar rook is, is vuur en worden doodsbang. We gaan nog veel bange tijden tegemoet.