vrijdag 26 februari 2016

CUBA BEFORE THE WORLD

De voorkant van het boek "Cuba before the world", uitgegeven door “The souvenir guide of Cuba co., gevestigd in New York en Havana. In 1915 was in Europa de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) volop aan de gang. Het was natuurlijk wrang voor de Amerikanen dat nu eindelijk de twee grote oceanen en de landen van Latijns Amerika en Noord Amerika werden verenigd door het Panamakanaal, er een verschrikkelijke oorlog woedde in Europa. Niettemin putte de schrijver van het voorwoord hoop uit het feit dat het kanaal de landen dichter bij elkaar zou brengen en “to chant the hymne of peace and welfare”.

Tijdens mijn bezoek aan Cuba in 2008 tikte ik op de Tweede hands Boekenmarkt in Havana het boek op de kop "Cuba before the world". Nu het land zo in de aandacht staat vanwege het aanstaande bezoek van president Obama aan Cuba (21 en 22 maart), komt mijn aankoop op de tweede hands boekenmarkt in Havana mij mooi van pas. In het boek wordt Cuba gepresenteerd aan de wereld op “The Panama-Pacific-International Exposition” in San Francisco in het jaar 1915 ter gelegenheid van de opening van het Panamakanaal. Dat kanaal heeft ook zijn eigen boeiende geschiedenis, waar ik hier niet verder op in zal gaan. 

Bij de verkoop bleek dat we een export vergunning moeten kopen voor een USA dollar.
De verkoper had die bij de hand, met stempel en al.
Bij vertrek is ons niets gevraagd over het boek.

Ik vond het boek meteen interessant omdat het een tijdsbeeld van het Cuba in zijn vroegste jaren van zijn onafhankelijkheid geeft én omdat het een beeld geeft hoe in die tijd werd gedacht over de Verenigde Staten. Die stonden namelijk mee aan de wieg van de Cubaanse onafhankelijkheid. Je kunt met een gerust hart Noord Amerika de vroedvrouw noemen van de Republiek Cuba. Dit historische feit had en heeft nog steeds zijn gevolgen voor de betrekkingen tussen de 2 landen. Veel Cubanen beschouwen tot op de dag van vandaag de VS als hun tweede vaderland. Gek genoeg heeft de vijandschap van Fidel Castro aan die gevoelens weinig veranderd. Integendeel zelfs, als gevolg van de massale vlucht naar de VS voor de communistische dictatuur in hun land, is bij een groot deel van de bevolking die liefde voor de VS alleen nog maar groter geworden. Nog ironischer is dat dezelfde Cubaanse vluchtelingen met hun zendingen naar hun familie en vrienden op het eiland, het Cubaanse bewind jarenlang honderden miljoenen dollars heeft opgeleverd.  

Het boek geeft inzicht hoe de politieke leiders en intellectuelen van het pas onafhankelijke Cuba aankeken tegen hun Spaanse koloniale geschiedenis en de rol van VS in hun bevrijdingsstrijd. Natuurlijk geeft zo een boek een enigszins propagandistisch vertekend beeld van het land maar het is toch verbazingwekkend te zien dat Cuba veel spoorlijnen had, een uitgebreide suikerproductie, nieuwe scholen, een leger en zelfs kunstenaars. Kortom, reden genoeg om het boek door te spitten.


De binnenpagina. In de linkerstempel staat: Universidad de Oriente, biblioteca central, Tomo (deel) no. 99689, Vol. No.250228. Fecha (datum) 30-3-65. In de rechterstempel staat "Universidad de Oriente, Escuela de Educación"De foto's zijn van de uitgevers respectievelijk in Havanna en New York. Het boek geeft een samenvattende beschrijving van Cuba "From the earliest Times to the Present Day. Containing Unembellished Data for General Information of History, System of Government, Education, Sanitation, Commerce, Industry, Agriculture, Banking, Society, Toering, Sports and Notes of Interest. Superbly Illustrated with over 300 Original Photographs."

Het Spaanse koloniale bestuur had maar liefst 378 jaar geduurd. In het boek wordt scherp uitgehaald naar het Spaanse koloniale bestuur: “Born to a republican life after 400 years of despotic tyranny by a backward and oppressive Colonial Government, which made every effort possible to keep the light of progress and civilization from the people." (blz.5) Het is goed te weten dat Cuba zich pas heel laat heeft weten te bevrijden van Spanje. De rest van Latijns Amerika had zich al aan het begin van de negentiende -tussen 1810 en 1820 - weten te bevrijden van Spaanse overheersing met legerleider - caudillos als bijvoorbeeld Simon Bolivar (Venezuela en Colombia), Hidalgo en Morelos (Mexico), Bernardo O’Higgins (Chili), en José de San Martin (Argentinië). Deze generaals stonden aan de basis van de Latijns-Amerikaanse republieken wat gedeeltelijk verklaard waarom de militairen altijd een grote rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Latijns Amerika.  


Het paviljoen van de Republiek Cuba op de Panama-Pacific-International-Exposition, San Francisco-Californië 1915. Zo te zien een kopie van een Spaans Barokke kathedraal zoals we die verspreid over het hele Latijns-Amerikaanse continent vinden. Een erfenis van het koloniale Spanje zoals zoveel materiële en immateriële zaken. 

Columbus ontdekte Cuba al op zijn eerste reis in 1492 maar pas in 1511 koloniseerde Spanje het eiland. “For the three following centuries Cuba was left by her oppressors isolated and neglected. Her people lived in poverty and squalor. The Government of Spain took no steps towards the development of the country or the welfare of the people; Her inefficient administration, influenced by a reactionary spirit of routine, has always looked upon proposed reforms as dangerous experiments”.(blz.7)

Voorwoord geschreven door General Enrique Loynaz Del Castillo als hoogst verantwoordelijke voor de internationale tentoonstelling.

Spanje was in de ogen van de nieuwe politieke leiders van Cuba duidelijk een reactionaire koloniale bestuurder die zich verzette tegen elke verandering en niet geïnteresseerd was in het welzijn van zijn bewoners. De Spaanse bureaucratie werd ook toen al gezien als een belemmering voor de ontwikkeling van het eiland. Hoe moeilijk het is om je van zo een 300 jarige erfenis te ontdoen, kun je tot de dag vandaag zien in Cuba, maar ook in andere landen van Latijns  Amerika. Het gelegaliseerde geschreven woord en de procedure zijn maatgevend, niet voor wat er werkelijk gebeurt. Dat wordt nog eens versterkt door de erfenis van het staatscentralisme waar wij Nederlanders aan wisten te ontsnappen dank zij de tachtigjarige opstand tegen Spanje in de 16e eeuw. 

Links boven zien we een foto van José Marti (1853-1895), schrijver, dichter, schilder, journalist en vrijheidsstrijder. Fidel Castro heeft Marti in ere gehouden als zijn voorganger vrijheidsstrijder.  

Geen wonder dus dat de gehele negentiende eeuw opstanden tegen het Spaanse koloniale bestuur plaatsvonden. “The first was in 1823, and was followed by eleven others in 1826, 1828, 1830, 1848, 1850, 1851, and 1855; then came the great ‘ten years war’ of 1868-78, and the so-called “guerra chiquita” (little war) in 1881, where the names of Céspedes, Cisneros, Agramonte, Aguilera, and other patriots figured. The ‘ten years war’ cost nearly a billion dollars, and Cuba was required to pay it. That war was concluded by the promises of the Spanish Government, on its word of honor, to accord various important reforms; most of these Spain never granted, and although she repeatedly promised to carry them out, she never allowed the Cubans even effective representation in the Madrid Government. “(blz. 8)

Het Spaanse koloniale bestuur was autocratisch, persoonlijke vrijheden en grondwettelijke rechten bestonden niet. “The Governor-general ruled with unlimited powers; he had the general authority of an autocratic sovereign. At his caprice, and without trial, he could imprison persons, deport them to penal colonies, or order them to be shot…There was no real liberty of thought or action. It was the policy of the Government to break the spirit of the Cuban people and strip them of the means so they could not successfully revolt.“ (blz.9)

Als je in plaats van Governor-general  in bovenstaande tekst Raul en/of Fidel Castro invult dan lijkt het Spaanse koloniale bewind verdacht veel op het huidige communistische bewind. In honderd jaar onafhankelijkheid is er dus op het punt van politieke vrijheden weinig of geen vooruitgang geboekt. Of dat wel het geval is in de economie zal later blijken als we verderop in het boek zijn aangekomen. 

Wordt vervolgd

5 opmerkingen:

  1. mooi boek, mooi weergegeven hier, ben benieuwd naar je vervolg

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Voordat Castro aan de macht kwam was er een door de Amerikanen overeind gehouden dictatuur op het eiland. Wat je noemt van de regen in de drup. Ben ook benieuwd naar het vervolg.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. hanneke vissers7 maart 2016 om 12:20

    zou het boek zelf ook graag hebben gevonden!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Interessant. Ik hoop op een vervolg. Deze pagina heb ik alvast aan mijn favorieten toegevoegd.

    BeantwoordenVerwijderen